www.kolaykampus.com 23.11.2022

Sınava öğrenciler girecek, elbette bu durum aileleri de ilgilendiriyor. Bu bakımdan onlara bazı öneriler hazırladım. Önce sorunlara değineceğim, ardından önerilere geçeceğim.

Sınava hazırlık sürecinde yaşanan sorunlar

İletişim kazaları: Sınava hazırlık sürecinde anne ve babalardan şunları duyuyoruz: “Ne söylesek kabahat, çocuğumuzu gergin ve yorgun gördüğümüz zaman kendini bu kadar hırpalama, dünyanın sonu değil, eğer olmazsa önümüzdeki yıl hazırlanırsın, dediğimizde çocuğumuz kendisinden umudu kestiğimizi zannediyor. “Sana güveniyoruz, başaracaksın biliyoruz.” dediğimizdeyse “Benden ne kadar çok şey bekliyorsunuz, herkes benden bir şeyler bekliyor, bu kadar beklentiyi nasıl karşılayabilirim?” diye yakınıyor. Aile bu durumda nasıl davranacağını bilemez bir duruma geliyor. Öğrenciyle anne babanın birbirlerini yanlış anlama eğilimi bu dönemde artar.

Aşırı duyarlılık (Tepkisellik ya da alınganlık): Bu dönemde kız öğrencilerde alınganlık, kolay ağlama, odasına kapanma, içe dönüklük; erkek öğrencilerdeyse kolay öfkelenme, agresif davranışlarda bulunma görülebilir.

Velinin kaygısının yansımaları: Öğrencinin sürekli aynı tempoda çalışması oldukça zor. Öğrencinin zaman zaman ders çalışma motivasyonunun düşmesi velilerin ders çalışma sistemine müdahale etmelerine neden olur. Bu müdahaleler öğrenci tarafından sert tepkilere veya hiç çalışmamak gibi pasif tepkilere de yok açabilir. Ayrıca sınava kısa bir süre kala velilerin de kaygısı artar.

Meslek seçimine müdahaleler: Her aile çocuğu için rahat ve mutlu bir gelecek hayal eder. Ancak çocuğunuz mesleğini özgür iradesiyle seçmeli. İleride çocuğunuz meslek yaşamında yaşadığı en küçük bir sorunun sonunda size “Bu mesleği sizin yönlendirmenizle seçtim, sizin yüzünüzden mutsuzum ve bunun ne yazık ki geri dönüşü de yok.” gibi bir ifade kullandığında kendiniz hiçbir zaman affedemeyebilirsiniz.

Veliler neler yapmalı?

Olağan davranın: Sınava hazırlık süresince veya sınava kısa bir süre kaldığında evdeki düzen ve genel hava “her zamanki gibi” olmalı. Örneğin sınava bir hafta kala annenin sürekli çocuğun en sevdiği yemekleri yapması bile olağanüstü bir davranma durumu.

Sorumluluk ve öz güven önemli: Sınava hazırlanıyor diye öğrenciye hiç sorumluluk vermemek doğru değil. Örneğin odasını toplaması, alışveriş yapması, sofra hazırlanması veya toplaması olağan sorumluluklardan.

Onun gençlik döneminde olduğunu hatırlayın: Sınava hazırlık sürecinde ergenlik döneminin en zorlu dönemleri atlatılmış olsa bile unutmayın ki çocuğunuz hâlâ çok genç. Ondan tipik yetişkin davranışları sergilemesini beklemeyin. O elbette artık çocuk değil ama henüz tecrübesiz bir birey.

Sevgiyi şartlı sunmayın: Birçok öğrencimiz üniversiteye girememe durumunda anne ve babalarının kendilerine yönelik sevgi ve güvenlerini kaybedeceklerini düşünür. “Başarılı olursam beni daha çok severler.” düşüncesine öğrencilerimizde rastlamaktayız. Başarılı ya da başarısız, her koşulda onların yanında olacağınızı onlara hissettirmelisiniz.

“Ya olmazsa?” sorusunu birlikte yanıtlayın: Bu yıl üniversite olmazsa hangi alternatiflerin gündeme geleceği mutlaka önceden belirlenmeli. Burada karşılıklı açıklık önem kazanır.

Huzurlu bir ortam yaratın: Her ailede zaman zaman tartışma ve çekişmeler olur. Olağan tartışmalar sağlıklı iletişimin de göstergesi. Ancak tartışmaların huzur bozacak düzeye gelmemesine özen gösterin.

Yasaklamak yerine kısıtlamayı deneyin: Çocuğunuzun tüm yaşamını sadece ders çalışma davranışlarıyla doldurmasını, sürekli ev-okul-kurs üçgeni içinde gidip gelmesini beklemeyin. Dersin dışında her şeyi yasaklamak, başarıyı getirmez. Ders dışı etkinliklerin bir kısmını öğrenci kendi isteğiyle kısıtlamalı.

Anlaşma yapın: Son yıllarda sınava hazırlık sürecinde cep telefonu ve özellikle bilgisayarını bilinçli kullanılmamasının sorun hâline geldiğini görmekteyiz. Bu konuda aile bireylerinin yazılı bir anlaşma yapıp uyulacak kuralları belki de esprili bir dille maddeler hâlinde sıralaması ve imzalaması iyi bir yöntem olabilir.

Güveninizi doğru biçimde ifade edin: Anne ve babaların “Sana güveniyorum.” ifadesini öğrenciler genellikle “Senden bekliyorum.” Biçiminde algıladıklarından bu ifadeyi sıkça kullanmak olumlu bir etki yaratır. Hatta kaygıyı artırabilir. Eğer çocuğunuzun gerçekten çalıştığını gözlemleyebiliyorsanız “Ne kadar emek harcadığını görüyorum, hiçbir emek karşılıksız kalmaz.” demek daha etkili olabilir.

Yüksek beklentiler oluşturmayın: Her çocuk anne ve babası için dünyanın en güzel ve en zeki çocuğu. Ancak her insanın yeteneklerinin sınırı ve ölçüsü var. Öğrenciyi sınırlarının üzerinde zorlamak, ulaşamayacağı hedefler konusunda ısrarcı olmak gerginlik, kaygı, başarısızlık, güvensizlik ve mutsuzluk doğurur.

Sağlıklı olmayı önemseyin: Öğrencinin ruh ve beden sağlığının her şeyden önemli olduğunu unutmayın. Fakat bu konuda da aşırı hassas davranmayın.

Karşılaştırmalardan uzak durun: Anne babalarda çok sık gördüğümüz bir davranış türü de belki motivasyon amaçlı başvurulan ama asla motivasyon yaratmayan, çocuğunun başarısını yakın çevredeki diğer çocukların başarısıyla karşılaştırma eğilimi. “Komşunun kızı gece ikiye kadar çalışıyormuş, bütün gece ışığının açık kaldığını görüyorum. Üstelik ev işlerinde annesine yardım da ediyor. Onların ekonomik durumları iyi değil ama çocuk zehir gibi, nasıl da çalışıyor, sen neden çalışmıyorsun anlamıyorum. Yediğin önünde yemediğin arkanda, kendine ait odan var, odanda hiçbir eksiğin yok. Her istediğini yapıyoruz ama yine de seni çalıştıramıyoruz.” türünde bir konuşma genellikle tartışmayla biter. Çocuğunuzu sadece kendisiyle karşılaştırmalısınız. Yani önceki başarısı, önceki davranış biçimleriyle şimdiki durumunu karşılaştırmak daha olumlu sonuç verir. Üstelik çocuğunuzu başkalarıyla karşılaştırdığınız zaman onların da sizi başka anne babalarla karşılaştırma hakkı doğmuş olur.

Sınav yaşamın en önemli olayı değil: Sınavı yaşamın tek ve en önemli dönüm noktası gibi algılamak kaygıyı daha da artırır. Sınav, yaşamın önemli olaylarından sadece biri ve bundan sonra çocuğunuzu bir sınavlar zinciri bekliyor.